W.I. Thomas
i
F. Znaniecki

 
 
Demokracja namiotowa

Fotoesej jest dokumentacją działań ruchu Occupy London. Zdjęcia przedstawiają główny 'punkt oporu' demonstrantów - miasteczko namiotowe na placu przed Katedrą Św. Pawła (działało w okresie 15.10.2011-28.02.2012) oraz marsz protestu 12.05.2012 r. uwieńczony 'zdobyciem' siedziby Banku Anglii.

Miasteczko namiotowe ruchu Occupy London powstało 15.10.2011 r. po demonstracji przeciwko nierównościom ekonomicznym oraz uprzywilejowanej pozycji banków w systemie politycznym - podobne protesty miały miejsce tego samego dnia w prawie tysiącu miastach w 82 krajach. Po zablokowanej przez policję próbie rozbicia namiotów przed budynkiem Giełdy Londyńskiej, demonstranci przenieśli się pod katedrę Św. Pawła - jeden z najsłynniejszych zabytków Wielkiej Brytanii. Powstałe w ramach londyńskiego City, finansowego centrum miasta, w którym, zgodnie z ostatnim Spisem Powszechnym, pracuje ponad 300 tys. osób, ale mieszka zaledwie 7 tys., miasteczko namiotowe stanowiło jaskrawe podważenie zasad własności prywatnej, zwłaszcza w obliczu krachu kredytów mieszkaniowych.

Idea tworzenia alternatywnej przestrzeni przez ruchy społeczne nie jest nowa, jednak w przypadku Occupy to jej forma (camping) stała się międzynarodowym symbolem Occupy. Łatwo przenośny i tanio zastępowalny w przypadku zniszczenia sposób aneksji przestrzeni publicznej dał uczestnikom poczucie międzynarodowej wspólnoty, a nowym sympatykom prosty sposób na dołączenie do ruchu. "Przynieś ze sobą swój namiot", namawiali organizatorzy. Obradowanie i decydowanie w sposób jawny przez zgromadzenie wszystkich mieszkańców miasteczka akcentowało również transparentność ruchu i równość jego uczestników. [ fot. 1, fot. 2] Różnorodność uczestników ruchu oraz ich przynależność do wielu, często sprzecznych, nurtów ideologicznych, nie przeszkodziła wykreowaniu rozbudowanej strony wizualnej ruchu [. fot. 3, fot. 4, fot. 5, fot. 6, fot. 7]. Poza ogólnoświatowymi hasłami ruchu Occupy na namiotach, ścianach budynków, pomnikach, murach i chodnikach zapoznać się można było z hasłami socjalistycznymi, libertariańskimi, ekologicznymi, feministycznymi i pacyfistycznymi.

Profesjonalnie przygotowane zaplecze protestu obejmowało m.in. punkt informacyjny dla uczestników, sympatyków i wolontariuszy [ fot. 8], kuchnię polową [ fot. 9], system toalet, punkt zbiórki i segragacji odpadów, namiot medytacji oraz bibliotekę fot. 10]. Sąsiadujący z miasteczkiem lokal Starbucksa stał się dla mieszkańców miasteczka źródłem kawy i - co najważniejsze - darmowego bezprzewodowego internetu. Na Uniwersytecie Miasteczka Namiotowego [ fot. 11] wszyscy chętni mogli uczestniczyć w odczytach i debatach w szerokim zakresie tematów, obejmujących m.in. politykę międzynarodową, brytyjski system bankowy, historię ruchów protestu, teologię, prowadzonych przez wykładowców uniwersyteckich, aktywistów organizacji pozarządowych, związków zawodowych oraz mniejszych partii politycznych.

Uderzające w obserwacji działań ruchu było to, jak wiele z jego działań nakierowane było na ustalanie własnych reguł działania: metod podejmowania decyzji, sposobów negocjacji z władzami miasta, hierarchami koscielnymi i policją [ fot. 12, fot. 13], strategii współpracy z prasą i mieszkańcami, ale również na niższym poziomie: określenia podmiotów uprawnionych do tworzenia i zmiany powyższych reguł, co było trudne w ruchu programowo określającym się jako pozbawionym liderów. Szczególnie pomocne okazało się określenie zasad komunikowania się podczas podejmowania decyzji przez dużą grupę [ fot. 14], umożliwiające nie tylko sprawne prowadzenie dyskusji, ale też nieprzerwane wyrażanie emocji przez uczestników grupy w sposób przekazujący to mówcy, ale nie zagłuszający go. W praktyce pozwoliło to na odformalizowanie funkcjonowania regularnego Zgromadzenia Generalnego ruchu, podczas którego najważniejsze decyzje podejmowało kilkadziesiąt do kilkuset osób. [ fot. 15]. Mimo siłowej likwidacji miasteczka w lutym 2012 roku, wypracowane przez Occupy metody działania zostały zapamiętane. Zwołana już po likwidacji miasteczka majowa demonstracja [ fot. 16] pod hasłem "Spotkaj 1%" przeszła wzdłuż siedzib największych brytyjskich korporacji, niosąc sparodyzowane ich loga [ fot. 17], przy profesjonalnym akompaniamencie perkusyjnym przygotowanym przez brytyjski oddział międzynarodowej antykapitalistycznej sieci zespołów perkusyjnych [ fot. 18]. Zapowiedziana demonstracja, z publicznie znaną trasą, stała się zaskoczeniem dla policji i władz miasta [ fot. 19], którym nie udało się powstrzymać protestujących przed rozstawieniem niewielkiego miasteczka namiotowego i odbyciem zgromadzenia ogólnego przed siedzibą, jak głosił jeden z transparentów, "Katedry Św. Pawła pieniądza" [ fot. 20, fot. 21].